اصول نامگذاری و شناسایی فولادهای متداول_بخش ۶

شماره نوع

دو رقم اول شماره نوع فولاد و دو رقم بعدی ارقام شمارنده می باشند.
نوع فولاد به گروههای زیر تقسیم بندی می شود:
فولادهای پایه و کیفی و فولادهای نجیب
این گروهها بر حسب ترکیب شیمیایی و نیز ویژگیهای قابل توجه که از شرایط فنی کاربردی و تولیدی حاصل می شود، به زیر مجموعه های کوچکتر تقسیم بندی می شوند. از ارقام شمارنده نمی توان در مورد میزان کربن و عناصر آلیاژی اظهار نظر کرد.

ارقام پیوست

ارقام پیوست فقط وقتی به کار می روند که برای مشخصه واضح مواد لازم است.اولین رقم پیوست جهت مشخصه فرآیند تولید فولاد به کار می رود، بدین ترتیب که :

۰ نامعین یا اهمیت نامشخص

۱ فولاد توماس ناآرام

۲ فولاد توماس آرام

۳ فولاد نا آرام سایر انواع ذوب ریزیها، مثلاً فولاد ویژه – هوا دمش

۴ فولاد آرام سایر انواع ذوب ریزیها، مثلاً فولاد ویژه – هوا دمش

۵ فولاد زیمنس – مارتین ناآرام

۶ فولاد زیمنس – مارتین آرام

۷ فولاد اکسیژن دمش ناآرام

۸ فولاد اکسیژن دمش آرام

۹ فولاد الکترو

دومین رقم پیوست جهت مشخصه وضعیت عملیات حرارتی به کار می رود:

۰ بدون عملیات حرارتی یا عملیات حرارتی دلخواه (بعد از شکل دادن هیچگونه عملیات حرارتی معینی نه درخواست می شود و نه انجام می گیرد، معمولاً در وضعیت نورد گرم محصولات به همان صورت تحویل داده می شود.)

۱ بازپخت نرمال

۲ بازپخت نرم

۳ عملیات حرارتی جهت ماشینکاری آسان

۴ بهسازی چقرمه

۵ بهسازی

۶ بهسازی سخت

۷ تغییر شکل سرد

۸ تغییر شکل سرد سختی فنری

۹ عملیات حرارتی بر حسب داده های مشخص

مثال برای شماره مواد

از شماره مواد ۱٫۲۷۱۳ می توان نتیجه گرفت :
۱ شماره اصلی = فولاد
۲۷ کلاس نوع = فولاد ابزاری، دارای نیکل

۱۳ ارقام شمارنده = مخصوص فولاد :

استاندارد روسی نامگذاری فولادها (GOST)

طبق این استاندارد، مشخصه فولادها از نشاته عنصر آلیاژی و عدد بعد از آن که مقدار میانگین عناصر مربوطه را به درصد بیان می کند تشکیل شده است. از عناصری که مقدار آن جزئی است صرف نظر می شود. در آن صورت مقدار آلیاژ حدود ۱ % است.
برای گروههای مشخص فولادها این پیشوندها به کار می روند:
R – برای فولاد های تندبر
U – برای فولادهای ابزاری غیر آلیاژی
Sch – برای فولادهای یاتاقانهای غلتشی (بلبرینگها)

فولادهای ابزار

عدد اول مقدار میانگین C را به صدم درصد بیان می کند. اگر مقدار آن حدود ۱% و یا بیشتر از ۱% شود حذف می شود.

فولادهای غیر آلیاژی:

فولادهای آلیاژی:

فولادهای تندبر:

اولین عدد بعد از حرف R مقدار تنگستن را بیان می کند.

فولادهای ساختمانی

فولادهای کربنی ساختمانی با کیفیت معمولی:
این فولادها با ST شروع شده و پس از آن اعداد ۰ تا ۶ می آید که چه این عدد بزرگتر باشد مقدار کربن موجود در فولاد بیشتر بوده و در نتیجه استحکام آن بیشتر و شکل پذیری کمتری دارد.
فولادهای کربنی ساختمانی با کیفیت:
اولین عدد مقدار میانگین C را به صدم درصد بیان می کند. حرف A علاوه بر مشخصه نیتروژن ) اگر در آخر مشخصه قرار گیرد( بیان کننده درجه خلوص بالا، کاهش مقدار P و S و نیز تنگ بودن محدوده آنالیز می باشد.

فولادهای زنگ نزن و نسوز

اولین عدد، مقدار میانگین و یا حداکثر C (در موارد معدودحد پایین) را به صدم درصد بیان می کند. حرف A (نیتروژن ) نباید در آخر مشخصه قرار گیرد.

نویسنده: آقای مهندس کامران خداپرستی

برای مشاهده ادامه مطلب کلیک کنید